Yazan: Çiğdem Gök

Okula giderken hergün mutlaka bir kırtasiyenin önünden geçeriz... Ya bir defter lazım olur, ya kalem... Özellikle kurşun kalemler okul zamanında çok önemlidir. Koyu mu yazsın, biraz yumuşak mı olsun diye tartışmalar bile yapılır kurşun kalem üzerine. İlk ders yılından son ders yılına kadar kurşun kalemimiz vefakar dostumuz olur. Hep yanımızdadır. Kimi zaman hata yaparız, silgimiz yetişir imdada... Kimi zaman öğretmeni dinlerken, atarız onu kulak arkamıza. Belki o da dinler bizimle dersleri... Kimi zaman da canımız sıkılır, kemirir dururuz onu ama canı yanmaz. Bizimle olmaktan keyif alır...

Aradan yıllar geçsede, bilgisayar çağı gelip, kalemler rafa kalkmaya yüz tutsa da kurşun kalem asla modasını yitirmedi. Bir bilgisayarımız varsa, bir kurşun kalemimiz de mutlaka yakınlarda vardır yine...

Peki kurşun kalem nasıl ortaya çıktı? Onu ilk bulan kim? Hiç merak ettiniz mi? Gelin hep birlikte vefalı dostumuz kurşun kalemin dünyasına ufak bir yolculuk yapalım.

Kurşun kalem bundan yaklaşık 250 yıl kadar önce, bir 20 şubat günü Josef Hardtmuth tarafından icat edildi. Ancak önce daha eskilere bir göz atalım...

Ortaçağda, insanlar birşeyleri işaretlemek için kurşun ve gümüş sopacıkları kullanıyorlardı. Ancak bu yöntem çizim yapmak için kesinlikle uygun değildi. 15. yy.'da, günümüz kurşun kalemin ilk adımları atıldı. İtalyada kurşun ve kalaydan meydana gelmiş bir tür karışım oluşturuldu. Bu karışım kaleme kurşun katıyordu.

1658 yılında İngiltere'de grafit madenleri bulundu. Bu materyal küçük sopacıklara kesilerek, tahtaya yerleştirilmiş. Bu işlem tüm sanatçılar için bir devrimdir. Ancak oluşturulan bu kurşun kalem, zor hazırlanma süreci nedeniyle oldukça pahalıya mal oluyordu ve herkes yaptıramıyordu.

Kurşun kalemin oluşumuna asıl destek Josef Hardtmuth'den geldi. Josef, 20 Şubat 1752 yılında, Avusturyada bir masa yapımcısının oğlu olarak dünyaya geldi. Viyanada amcasının mesleği olan duvarcılığı öğrenip, bu alanda kısa sürede başarılı işler çıkarmaya başladı.

Ancak içindeki yaratıcılık ve hırs onu rahat bırakmadı. Mimarlık ve fırıncılık yeteneğini kullanarak kiremit üretimine ve çanak, çömlek yapımı yani porselen işine başladı. Ancak bu işleri yapmak için önce çizimlere ihtiyacı olduğundan ve çizim yapmak için de kullanılan malzemeler oldukça kötü olduğundan dolayı, bu ihtiyaç harika bir fikrin sahibi olmasını sağladı. Grafit tozuna biraz daha kil kattı, bir tür madene dönüştürüp karşımı yaktı. Ardından yakılan karışımı balmumuna batırdı, böylece yaprak üzerinde çizim yapınca izleri kolayca orada kaldı.

1790 yılında Josef Hardtmuth, seramik madenini buldu. Böylece çeşitli miktalarda kil eklenmesiyle kurşun kalemlerin sertlik oranları belirlenebilmeye başladı. 1792 yılında Viyanada KOH-I-NOOR Hardtmuth firmasını açtı. Torunu Friedrich daha sonra 1889 yılında işleri geliştirip, kurşun kalemleri 17 sertlik derecesine göre sınıflandırarak üretmeye başladı...

Böylece günümüz kurşun kalemlerine kadar, farklı markalarla geldi.

Rekor: dünyanın en uzun kurşun kalemi 15 Şubat 1998 yılında NewYork'ta yapıldı. 6,24 metre uzunluğunda olan bu kurşun kalem 254 kilo ağırlındaydı. Çapı ise 33 cm.